Optymalizacja i intensyfikacja zwalczania smogu koniecznością - list otwarty

Wpływowe organizacje anty smogowe opracowały postulaty co do sposobów  zwalczania smogu. Uzasadnienia potrzeby intensyfikacji zwalczania smogu  są przeróżne, w tym zmanipulowane i pokrętne. Próby zwalczania bzdur i manipulacji są domeną niezależnego społeczeństwa obywatelskiego , którego możliwości są znikome ze względu na brak pieniędzy. Pod oczekiwania lobby anty węglowego opracowano niezliczoną ilość programów ochrony powietrza odnoszących się do kraju, województw, miast i gmin. Mankamentem tych programów jest nadmiar treści dotyczących opisu stanu aktualnego powietrza oraz jego wpływu na zdrowie. Stan powietrza w poszczególnych miejscach jest  znany. Nakłady należy kierować w miejsca, gdzie przekroczenie norm jest najwyższe.                                                                                                     
Wpływ smogu na zdrowie można skwitować krótko : sprzyja powstawaniu wszystkich chorób oraz potęguje rozwój stanów chorobowych. Wniosek z tego wynikający – nie chcesz chorować, względnie chcesz być szybciej wyleczony, doprowadź do czystszego powietrza w swojej okolicy na miarę swoich możliwości. Smog skraca życie wszystkim, zwłaszcza jego twórcom i ich sąsiadom. W atmosferze zanieczyszczonej żyje się krócej, choruje więcej i ciężej. Brakuje kompleksowego ujęcia praktycznych działań na rzecz ograniczenia smogu i jego rozpowszechnienia. Media narodowe nie stanęły na wysokości zadania i nie włączyły się w sposób należyty w zwalczanie smogu. Występuje nadmiar histerii anty smogowej, przy deficycie  praktycznych wskazówek jego zwalczania. Istnieją opracowania kierowane do władz i mediów w tym zakresie , jak chociażby „Smog, a kompleksowy program walki ze smogiem" i inne, z którym można zapoznać się na stronie: www.nwsd.pl. Urzędowe opracowania pomijają wiele możliwości obniżki smogu ujętych w opracowaniach społecznych, na przykład dodatki niedrogich substancji chemicznych do paliwa redukujących substancje szkodliwe powstające w procesie spalania. Nie są podejmowane  działania mające na celu maksymalne obniżenie zanieczyszczenia powietrza, przy danych nakładach. Czyli działania są nie optymalne z punktu widzenia efektywności ekonomicznej i ekologicznej. Nie nastąpi zwiększenie zakresu obszarów obniżenia niskiej emisji.

Efektywność należy mierzyć jako relację pomiędzy obniżką smogu a nakładem finansowym nie tylko dla pojedynczego źródła – trzeba iść szerokim frontem, a nie wycinkowymi działaniami promującymi drogie ekspoloatacyjne koszty ogrzewania – gaz, prąd, ciepło systemowe. Oznacza to, że dotacje należy kierować w pierwszej kolejności na eliminacje urządzeń grzewczych o najniższej sprawności cieplnej i zastępowania ich kotłami V klasy, które generują najniższe koszty ogrzewania po pompach ciepła. Alternatywą jest wysoko kosztowe przejście na opalanie gazem, ogrzewanie elektryczne lub przyłączenie do sieci ciepłowniczej, mając na uwadze, że te źródła wytwarzają ciepło po zdecydowanie wyższych kosztach; odpowiednio w procentach: 65, 120, 70. Wykluczanie osób mieszkających blisko sieci: gazowej, ciepłowniczej z opalania węglem w piecach klasy co najmniej 5 jest nadużywaniem władzy w stosunku do suwerena. Nadmienia się, że dyrektywa Unii Europejskiej nie wymaga takich rozwiązań i piece węglowe klasy piątej i wyższej mogą być stosowane wszędzie. Władze lokalne, wprowadzając takie przepisy spełniają być może żądania lokalnych lobbystycznych grup anty węglowych.

Z rozmachem prowadzona akcja wymuszająca na władzach centralnych dopuszczenie do detalicznego obrotu handlowego tylko węgla o wyjątkowo wygórowanych parametrach jakościowych. Niektóre  kopalnie nie będą w stanie ich dotrzymać, na przykład kaloryczności 28 GJ/ tonę. Dodatkowo nadmienia się, że węgiel o bardzo wysokiej kaloryczności wcale nie jest najlepszą opcją do spalania w kotłach również z podajnikiem, z uwagi na jego wysoką spiekalność. Dezinformacja w tej kwestii prowadzi do impasu polegającego na tym, że węgiel nadający się do spalania w kotłach 5 klasy będzie wyeliminowany z rynku przepisami na rzecz węgla nienadającego się do użytku w sektorze komunalno-bytowym (węgle typu powyżej  32.1 o wysokiej spiekalności). Jak wiadomo węgle te w aspekcie spalania domowego mają za dużo części smolistych i gazowych. Koszty pozyskiwania ciepła do ogrzewania ze spalania węgla i biomasy są zdecydowanie najniższe, rzędu co najmniej kilkudziesięciu procent w stosunku do innych paliw / sposobu ogrzewania/. W odniesieniu do starszego, typowego domu jednorodzinnego trzeba w sezonie spalić około 6 ton węgla w cenie rzędu 800 zł , czyli za 4 800 złotych. Do kosztów tych doliczyć należy: amortyzację roczną 1000 zł, przywóz węgla i wywóz popiołu 500 zł, drewno 200 zł. Łącznie 6500 zł /sezon/rok.       
                                                                                   
Ubóstwo energetyczne zaczyna się, gdy wydatki na ogrzewanie mieszkania przekraczają 10 procent dochodów. W Polsce dotyczy to ponad 30 procent obywateli. Premier wskazał na potrzebę likwidacji ubóstwa energetycznego, co jest zadaniem nie do wykonania. Nawet w zdecydowanie bogatszych krajach ubóstwo to występuje i trwać będzie nadal – oczywiście obejmując mniejszy procent mieszkańców.
W powyższym rachunku jest to sytuacja, gdy mieszkańcy ogrzewający się poprzez spalanie węgla, mają przychody mniejsze niż 65 000 zł/rok, czyli rzędu 5 400 zł/miesiąc netto. Perspektywy są mało optymistyczne, bo tendencja dużego wzrostu cen węgla oraz urządzeń grzewczych i cen jego montażu utrzyma się w najbliższych latach.

Prowadząc proekologiczne działania na rzecz poprawy jakości powietrza poprzez dotacje, należy bezwzględnie uwzględniać sytuację materialną osób i preferować osoby o najniższych dochodach. To właśnie ta grupa osób przymuszona biedą lub ubóstwem posiada najmniej sprawne, bo tanie, urządzenia grzewcze. To solidarność społeczna, jak i interes ogółu powinny wpływać na uregulowania zawarte w regulaminach przyznawania dotacji, w aspekcie kierowania ich w pierwszej kolejności ludziom tkwiącym w ubóstwie energetycznym. Granica tego ubóstwa na poziomie 15 procent dochodów na cele grzewcze powinna gwarantować obligatoryjny wzrost kwoty dotacji. Niedogrzane budynki zamieszkuje około 4,2 miliony Polaków - według analiz Instytutu Badań Strukturalnych. Przekłada się to na wzrost zachorowalności i koszty leczenia zarówno ponoszone przez chore osoby, jak i państwo. W niedogrzanych mieszkaniach mieszka zapewne dużo ludzi starych, co wobec symbolicznych waloryzacji emerytur i rent utrwala ten stan rzeczy (...)

Działania edukacyjne muszą być skierowane do wszystkich grup społecznych, a zwłaszcza bezpośrednio do palacza! To twórcy niskiej emisji zanieczyszczeń ogrzewający pomieszczenia węglem, paletem, drewnem muszą być na czele ruchu anty smogowego. Podstawą działań należy upatrywać w bezpiecznym paleniu, zarówno w aspekcie wybuchu mieszanki gazowej, jak i nadmiaru substancji trujących, w tym tlenku węgla/czadu. Jest to możliwe, jeśli stworzone zostaną warunki do czystego ogrzewania poprzez wpojenie palaczom zasad dobrego spalania. Zwracać trzeba uwagę, czy kocioł nadaje się do tak zwanego górnego spalania paliwa. Warto zapoznać się i rozpropagować opracowanie Ministerstwa Środowiska - Poradnik ”Czyste ciepło w moim domu ze spalania paliw stałych”. Zaletą Poradnika jest ujęcie problematyki efektywnego spalania i ograniczenia smogu w sposób w miarę kompleksowy (...) 

W miejscowościach o najwyższych przekroczeniach norm zanieczyszczenia powietrza, w tym w Rybniku palącym problemem jest uruchomienie wszystkich możliwych programów pozyskiwania środków zewnętrznych, szczególnie dla użytkowników kotłów wysoko emisyjnych głęboko tkwiących w ubóstwie energetycznym – wydatkujących ponad 15 procent dochodów na ogrzewanie pomieszczeń mieszkalnych. Walka z zanieczyszczeniem powietrza w wyniku różnorodnych, aczkolwiek niewystarczających działań przynosi  efekty widoczne gołym okiem zarówno poprzez obserwację zanieczyszczenia śniegu, jak i obserwacji dymów z kominów. Chwała za to wszystkim, którzy się do tego przyczynili , zwłaszcza palaczom , którzy palą bardziej profesjonalnie -  stosownie do technik spalania przedstawionych w niniejszym opracowaniu.