Wszystko, co musisz wiedzieć o udarze

Skąd się bierze udar i jakie są jego przyczyny?

Udar, czyli niedokrwienie mózgu, spowodowane jest zmniejszeniem przepływu krwi, utrzymującym się od kilku sekund do kilku minut. Jeżeli przerwa w dopływie krwi trwa dłużej niż kilka minut dochodzi do zawału tkanek mózgu. Niedokrwienie jest wywołane przez wiele czynników, m.in. zamknięcie tętnicy przez skurcz naczyniowy, odwodnienie, infekcje w obrębie czaszki, przez zakrzep. Bywa też tak, że dokładne ustalenie przyczyn niedokrwienia często nie jest możliwe.

Czy możemy zauważyć jakieś zmiany, które mogą zwiastować, że rozwija się w nas ta choroba?

W większości raczej nie, bo udar zakrzepowy rozwija się bez ostrzeżenia u około 80-90 procent pacjentów. U pozostałych 10-20 proc. może zwiastować go jeden lub kilka przejściowych napadów niedokrwiennych. W udarze zakrzepowym częsta jest fluktuacja symptomów i ich narastanie  w ciągu kilku minut. W udarze zatorowym neurologiczne objawy ogniskowe są najsilniej wyrażone na początku. Chociaż dokładny mechanizm odpowiedzialny za niedokrwienie u konkretnego pacjenta nie zawsze jest znany, to pierwotną przyczynę stanowi miażdżyca z jej następstwem w postaci pokrytej włóknikiem blaszki miażdżycowej.

Udar – komu grozi?

Udaru może dostać każdy z nas. Jednak ryzyko wzrasta wśród osób starszych i tych, u których w rodzinie występowały udary, bądź osoba jest po udarze lub niedokrwieniu mózgu. Cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, podwyższone poziomy cholesterolu to niestety pewne czynniki ryzyka.

Z tych czynników ryzyka zagrożenia udaru, na które w ogóle nie mamy wpływu - jak chociażby wiek. Ale są też takie, które możemy zminimalizować, by uniknąć spotkania z tą groźną chorobą. Od czego zacząć?

Pierwszy krok to zmiana diety i modyfikacja stylu życia, należy zmierzać do normalizacji ciśnienia tętniczego, poziomu cholesterolu i rzucenia nałogu palenia. W obniżeniu ciśnienia pomoże codzienna porcja gimnastyki lub spacer oraz odpowiednie odżywianie się, m.in. ograniczenie spożycia soli.

Jak rozpoznać udar?

Jest kilka takich symptomów, które powinny nas zaniepokoić: trudności z mówieniem lub rozumieniem mowy, doszło do asymetrii twarzy – np. osoba ma opadnięty kącik ust, słabsza ręka lub noga – odczuwane zdrętwienie, osłabienie lub paraliż ręki lub nogi, zaburzenie widzenia – nagła utrata wzroku w jednym oku, dwojenie obrazów lub połowiczy ubytek w polu widzenia. W takich przypadkach, jeśli któreś z wymienionych symptomów pojawią się, koniecznie trzeba wezwać pomoc medyczną. Należy pamiętać, że w przypadku udaru nie ma czasu do stracenia, trzeba działać natychmiast. Działając szybko ratujemy życie, bo objawy neurologiczne pojawiają się nagle. Czas jest tu najważniejszy, leczenie trzeba podjąć jak najszybciej!

Jak wygląda leczenie pacjenta po udarze?

W pierwszym etapie leczenie przebiega w oddziale szpitalnym, przy stałym monitorowaniu stanu ogólnego pacjenta. Następnym krokiem jest rehabilitacja neurologiczna. Udar mózgu ma niekorzystny wpływ na sprawność zarówno fizyczną, jak i umysłową. Jego skutkiem mogą być zaburzenia uwagi, pamięci, orientacji w przestrzeni, planowania codziennych aktywności. Szybkie włączenie działań rehabilitacyjnych dotyczących sprawności umysłowej przyspiesza proces leczenia, tak jak rehabilitacja ruchowa pozwala na powrót do sprawności fizycznej. Ćwiczenia umysłowe podobnie jak fizyczne trzeba wykonywać regularnie, najlepiej codziennie. Poziom trudności i czas wykonywania należy dopasować do możliwości indywidualnej. Warto skonsultować się ze specjalistą – psychologiem, neuropsychologiem, logopedą, którzy pomogą zaplanować odpowiedni trening. W usprawnianiu pamięci zależą się również wykorzystywanie urządzeń zewnętrznych – telefony, notebooki.

Raster:

Czynniki, na które mamy wpływ:

• nadciśnienie tętnicze
• wysoki poziom cholesterolu
• cukrzyca
• palenie tytoniu
• nadużywanie alkoholu
• otyłość

Czynniki, na które nie mamy wpływu:

• wiek (prawdopodobieństwo udaru rośnie wraz z wiekiem)
• płeć (do udaru częściej dochodzi u mężczyzn)
• czynniki genetyczne