Wędkarze kontra kormorany. Czy i jak można płoszyć te ptaki?

Czy Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska monitoruje sytuację związaną z obecnością kormoranów na danym obszarze?
Czy istnieją regulacje dotyczące kontroli populacji kormoranów, które pozwoliłyby na zrównoważone zarządzanie ilością tych ptaków bez konieczności interwencji myśliwych?

RDOŚ odpowiada:
- Na terenie naszego województwa występują dwie frakcje kormorana: lęgowa oraz nielęgowa. Kolonie lęgowe kormoranów na terenie naszego województwa są pod stałą kontrolą ornitologów. Znana jest nam liczebność gniazd w poszczególnych lokalizacjach oraz trendy liczebności poszczególnych kolonii lęgowych zlokalizowanych na terenie województwa śląskiego. Wyniki prowadzonego monitoringu w Śląskim Regionie Ornitologicznym w odniesieniu m.in. do kormorana zostały opublikowane na łamach czasopisma Ptaki Śląska w roku 2021 (Aktualny stan populacji lęgowej czapli siwej Ardea cinerea i kormorana Phalacrocorax carbo w Śląskim Regionie, 27:7-25). Ponadto Główny Inspektorat Ochrony Środowiska prowadzi coroczny monitoring populacji kormorana na terenie Polski - wyjaśnia Natalia Zapała, rzecznik RDOŚ w Katowicach.

Jako że udział ptaków nielęgowych w całości populacji jest różny w różnych rejonach Europy, liczenie tej frakcji byłoby sporym wyzwaniem, gdyż ich noclegowisk jest bardzo dużo.
- Grupują się one w okresie lęgowym w nieliczne grupy ptaków, brak jest też wiedzy o lokalizacji tych miejsc. Do tego ocena ilości ptaków nielęgowych przebywających w czynnych koloniach lęgowych jest bardzo utrudniona (brak jest łatwej metody takiego liczenia). Dodatkowo należy zaznaczyć, że na terenie naszego kraju okresowo zatrzymują się kormorany w trakcie migracji. Poza sezonem lęgowym, na terenie naszego województwa okresowo pojawiają się także frakcje ptaków zimujących, które przylatują tutaj z północnej części Europy - mówi Natalia Zapała.

Kormoran objęty jest częściową ochroną prawną na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Wszelkie działania wobec populacji tego gatunku muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami prawnymi.

Zgodnie z art. 56 ust. 2 i ust. 4 ustawy o ochronie przyrody regionalny dyrektor ochrony środowiska na obszarze swojego działania może zezwolić na odstępstwa od zakazów obowiązujących w stosunku do gatunków chronionych w przypadku braku rozwiązań alternatywnych, jeżeli nie są szkodliwe dla zachowania we właściwym stanie ochrony dziko występujących populacji chronionych gatunków roślin, zwierząt lub grzybów oraz spełniona jest przynajmniej jedna z przesłanek, np. planowane czynności wynikają z konieczności ograniczenia poważnych szkód w odniesieniu do upraw rolnych, inwentarza żywego, lasów, rybostanu, wody lub innych rodzajów mienia (art. 56 ust. 4 pkt. 2).

- Odstrzał jest rozwiązaniem ostatecznym i nie jest dopuszczany w przypadku możliwości skutecznego zastosowania metod alternatywnych. Dopuszczonym ww. rozporządzeniem jest umyślne płoszenie kormorana w obrębach hodowlanych ustanowionych zgodnie z przepisami o rybactwie śródlądowym i na takie działanie nie jest wymagana oddzielna zgoda RDOŚ - informuje rzecznik.

Zapytaliśmy, czy RDOŚ prowadzi działania, które doprowadziły do współpracy między różnymi grupami interesów, tj. wędkarzami i obrońcami przyrody?

- Obecnie realizujemy projekt LIFE.VISTULA.PL, w ramach którego w ubiegłych latach prowadziliśmy działania edukacyjne: wystawy fotograficzne, warsztaty dotyczące znaczenia gospodarki karpiowej dla ochrony siedlisk ptaków w Dolinie Górnej Wisły. W ramach tych działań oraz prezentacji projektu na różnych konferencjach i w materiałach drukowanych podkreślamy znaczenie konieczności współpracy różnych grup interesów w celu wypracowania kompromisów w ochronie przyrody, głównie w obszarze gospodarki karpiowej na stawach hodowlanych - wyjaśnia Natalia Zapała.

- Podkreślamy, że utrzymanie gospodarki rybackiej jest kluczowe z punktu widzenia ochrony bioróżnorodności, która rozwinęła się na terenach np. Doliny Górnej Wisły, dzięki takim sposobom gospodarowania. W tym zadaniu bardzo istotne, a zarazem trudne, jest pogodzenie interesów ochrony przyrody, uwzględniając w tym również potrzebę ingerencji w populacje kormorana tak, aby szkody, jakie powoduje, nie doprowadziły do rezygnacji z gospodarki rybackiej, co w konsekwencji przyczyniłoby się do dużo bardziej niekorzystnych zmian w przyrodzie w szczególności zagrożeniu utraty siedlisk ptaków wodno-błotnych - dodaje.