30.11.2022 13:09 | Źródło: Materiały nadesłane, grafika własna

Pierwsza obywatelska inicjatywa uchwałodawcza w Rybniku. W Golejowie chcą nowego statutu dzielnicy

566 rybniczan podpisało się pod projektem uchwały w sprawie uchwalenia Statutu Dzielnicy Golejów. Przypomnijmy - 30 czerwca Rada Miasta przyjęła kontrowersyjną reformę rybnickich dzielnic poprzez uchwalenie ich nowych statutów. Dzielnicowi działacze protestowali wówczas przeciwko skandalicznemu - ich zdaniem - sposobowi przeprowadzenia konsultacji społecznych odnośnie nowych regulacji dotyczących funkcjonowania rad dzielnic oraz odnośnie samych prac nad nowymi propozycjami statutów, do których to prac członkowie rad dzielnic nie otrzymali zaproszenia. "Kością niezgody" okazały się przede wszystkim wprowadzone progi wyborcze, bez osiągnięcia których rada danej dzielnicy może po prostu nie zostać powołana, a także dalsze ograniczenie kompetencji dzielnic i ich biurokratyzacja. Na większość argumentów lokalnych społeczników władze naszego miasta pozostały "głuche", dlatego w Golejowie postanowili "wziąć sprawy we własne ręce" i dziś tamtejsi radni złożyli w kancelarii Urzędu Miasta Rybnika projekt stosownej uchwały w trybie obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. Istnieje ona w Rybniku od 2018 roku, jednak pierwsze tego typu przedsięwzięcie pojawiło się dopiero teraz. Jak do tego doszło? Najpierw powołano grupę nieformalną, która pozyskała środki finansowe z programu Śląskie Lokalnie m.in. na opracowanie projektu uchwały w sprawie statutu dzielnicy Golejów uwzględniającego zgłoszone postulaty środowiska dzielnicowych samorządowców, postulaty te zebrał w ramach prowadzonych działań badawczych Instytut Liderów Zmiany Społecznej, następnie powołano komitet obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej "Forum Rad Dzielnic" i jego pełnomocnika, a kolejno, we współpracy ze Stodołami, zebrano podpisy mieszkańców pod przygotowanym projektem (prawie dwukrotnie więcej niż jest wymagane), co zaowocowało złożeniem pierwszej w historii naszego miasta inicjatywy uchwałodawczej mieszkańców. Projekt nowej propozycji statutu dzielnicy został również udostępniony pozostałym radom dzielnic wraz ze wzorami dokumentów potrzebnych do złożenia wniosku. Czy inne dzielnice pójdą śladem Golejowa? Czas pokaże.

Teraz projektem uchwały powinna zająć się Rada Miasta Rybnika. Wkrótce okaże się czy dla miejskich rajców głos obywateli jest naprawdę ważny i czy faktycznie "samorządność" ma dla nich znaczenie, a nie jest tylko sloganem używanym doraźnie dla potrzeb politycznych. Co Rada Dzielnicy Golejów chce zmienić w swoim statucie w stosunku do regulacji przyjętych dopiero co w czerwcu?
- Tak naprawdę wiele rzeczy, które mają docelowo zwiększyć kompetencje (a przez to i środki do dyspozycji dzielnic z budżetu Miasta, które obecnie wynoszą ok. 10 000,00 zł na rok) rad dzielnic, co wpłynie pozytywnie na rozwój „małych Ojczyzn” i na aktywność samych obywateli. Potwierdzają to zresztą doświadczenia reform jednostek pomocniczych w innych miastach. Chcemy np., by rada dzielnicy nie ponosiła odpłatności za media w sytuacji, gdy korzysta z pomieszczeń w jednostkach miejskich, ponieważ uszczupla to środki dzielnicowe, a pieniądze poniekąd wracają do miejskiej kasy. Prezydent powinien zapewnić siedzibę i wyposażenie rady, ponieważ nie można wprowadzać odpowiedzialności za właściwe przechowywanie dokumentacji i ochronę danych osobowych bez zapewnienia odpowiednich do tego środków - mówi Arkadiusz Trzebuniak, pełnomocnik Komitetu i przewodniczący zarządu Dzielnicy Golejów oraz dyrektor Instytutu Liderów Zmiany Społecznej.

- Doprecyzowaliśmy w naszym projekcie obowiązki rady i pojęcia, które nie były zdefiniowane, a mogły tworzyć problemy interpretacyjne, np. co oznacza tworzenie więzi lokalnych, czym są sprawy ważne dla dzielnicy. Wskazaliśmy z jakimi instytucjami i organami współpracuje dzielnica i w jakim zakresie. Ustaliliśmy, że dzielnica może mieć własne symbole, wskazaliśmy też jakie, np. znak dzielnicy i sztandar. Określiliśmy w jaki sposób należy oznaczać uchwały i pisma rady, ujednoliciliśmy tę kwestię. Określiliśmy sposób komunikacji rady dzielnicy z mieszkańcami i obowiązki członków Rady Dzielnicy, a nie tylko jej organów, określiliśmy funkcje jakie można pełnić w Radzie, zmniejszyliśmy też liczbę członków zarządu do 3. Dla większej transparentności ustaliliśmy, że jest możliwe transmitowanie posiedzeń Rady. Wskazaliśmy kto podpisuje uchwały organów dzielnicy, określiliśmy jak sporządzić protokół z posiedzeń organów dzielnicy, wskazaliśmy kto odpowiada za archiwizację dokumentacji rady i zarządu. Wprowadziliśmy też przewidzianą ustawą o samorządzie gminnym możliwość ustanowienia dzielnicowej rady seniorów, wprowadziliśmy możliwość wyróżniania osób zasłużonych dla dzielnicy. Co najważniejsze jednak wprowadziliśmy inicjatywę uchwałodawczą rady w radzie miasta. Wskazaliśmy kto posiada inicjatywę uchwałodawczą w radzie dzielnicy, w tym wprowadziliśmy inicjatywę uchwałodawczą dla mieszkańców. Wprowadziliśmy możliwość składania interpelacji przez zarządy dzielnic. Ujednoliciliśmy obowiązek sprawozdawczy rady. W wyborach doprecyzowano, co dzieje się w momencie, gdy będzie mniej kandydatów niż mandatów, wprowadzono możliwość wyborów uzupełniających, rezygnacji z przeprowadzenia wyborów, jeżeli liczba kandydatów jest równa lub mniejsza niż liczba mandatów i uznanie kandydatów za wybranych, co zmniejsza koszt wyborów. Daliśmy też mieszkańcom możliwość zgłoszenia wniosków o ponowne wybory, gdy było zbyt mało kandydatów. Wprowadziliśmy także możliwość wnioskowania o przekazanie mienia dzielnicy lub zadań z zakresu administracji do załatwiania w dzielnicy - dodaje Arkadiusz Trzebuniak.

Przykład Golejowa pokazuje, że dla chcącego nic trudnego. Najpierw skrzyknęła się grupa nieformalna, która pozyskała dofinansowanie na usługę prawną opracowania statutów według zgłoszonych wytycznych ze spotkań przedstawicieli rad dzielnic w ramach tzw. Forum Rad Dzielnic w projekcie badawczym prowadzonym przez lokalny obywatelski think tank - Instytut Liderów Zmiany Społecznej - dofinansowanym przez Narodowy Instytut Wolności z PROO4. Kolejno powołano pięcioosobowy Komitet Obywatelskiej Inicjatywy Uchwałodawczej "Forum Rad Dzielnic", wyznaczono jego pełnomocnika i przygotowano niezbędną dokumentację potrzebną do złożenia wniosku w ramach obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. Następnie zebrano 566 podpisów mieszkańców Rybnika (z wymaganych 300), a dziś złożono wniosek wraz z projektem uchwały w kancelarii Urzędu Miasta.

Inicjatywa mieszkańców Golejowa spotkała się z zainteresowaniem innych rad dzielnic i trwają już kolejne zbiórki podpisów. Celem tych działań jest zapewnienie jak najszerszy udziału mieszkańcom w procesach decyzyjnych na najniższym możliwym szczeblu samorządowej wspólnoty.

Z zaproponowanym projektem uchwały możecie zapoznać się poniżej:

Projekt uchwały - Statut Dzielnicy Golejów.pdf